2000 Agenda: Testuinguru orokorra

Europar Batasunaren egiturazko esku hartzeak (Egitura Fondoak eta Kohesio Fondoa) egungo programazio aldia (1994-1999) amaitzean berrikusi egingo dira, ekonomi eta gizarte kohesioak lehentasun politikoa mantenduko duen arren.

Horrez gain, 2000. urtearen bueltan Europar Batasunaren alorrean berebiziko garrantzia izango duten beste gertakari batzuk izango dira (Diru Batasunaren hirugarren fasearen erabateko jadanekotasuna eta Ekialdeko herrialdeen atxikipena).

(EB) 1260/1999 zenb.
ARAUDIA
1999go ekainaren 21ko
KONTSEILUAK
Egiturak Fondoen
xedapen orokorrar finkatzen
dituen araudia onartu du

europa.eu.int/comm/agenda2000
europa.eu.int
www.revie.org

Egiturazko esku hartzeen testuinguru honetan, EAE eta, zehazkiago, Gipuzkoa egungo programazio aldian (1994-1999) Batasunaren egitura finantzaketak eskuratzeko modu onean izan dira, 1 helburuko eskualdeen finantzaketa lortzea ezinezkoa dela kontuan izanik, gure BPGren bolumena dela eta (Batasuneko batezbestekoaren %92 EAEren kasuan, eta batezbesteko horren %94 Gipuzkoaren kasuan).

2 helburuko baliabidea eskuratzerakoan agertutako parte hartze handiak, bai Estatu Espainiarraren esparruan bai Europar Batasun osoarenean, eta 3, 4, 5a eta 5b helburuen eta, neurri askoz apalagoan, Batasunaren Ekimenen eta Kohesio Fondoaren finantzaketa lortzeko aukerak EAEk nahiz Gipuzkoak finantza baliabide garrantzitsuak eskura ditzaten ahalbidetu dute.

Gipuzkoak, Europako eskualdeen testuinguruan, langabezia tasa handia, industri espezializazioa eta Batasuneko batezbestekoak baino biztanleko BPG apalxeagoa ditu bereizgarri. Aldagai horiek gure ekonomiaren egitura ezaugarriak eta datorren 2000-2006 programazio aldian Egitura fondoen finantzaketa eskuratzeko adierazle nagusiak definitzen dituzte.

6.1. taula. EAE eta Gipuzkoa Europaren testuinguruan

(milioika pezetatan.)

ADIERAZLEA

POSIZIOA (EAE*)

EAE
(15=100 EB INDIZEA)

Gipuzkoa
(15=100 EB INDIZEA)

BPG per capita (1994)

110

92

94

Langabezia tasa (1995)

197

215

222

Industri enplegua (%) (1995)

24

125

145

Biztanleria (1994)

59

--

--

Gazteen langabezia tasa (1995)

196

235

188

(*) Europako 204 eskualdeen artean (NUTS II)
| euroak |

UBehin egungo 1994-1999 programazio aldia amaitu ondoren, 2000-2006 programazio aldi berria zabalduko da. Aldi horretan Batzordearen egiturazko esku hartzeko politikak nabarmen aldatuko dira.

2000 Agendak dagoeneko aldi berri horretan Batzordearen jarduerarako aurreikusitako oinarrizko orientabideak proposatzen ditu, ondoko taulan ikus daitekeen moduan.

6.2. taula. 2000-2006 aldirako aurreikuspena (2000 Agenda)

1. EGITURA FONDOEN KOPURUAREN MURRIZKETA
ARINA AURREKO ALDIAREKIKO

218.400 milioi eku (1999. urteko prezioak) egun Batasunaren kide diren hamabost estatuentzat.

Transferentziek orotara (Egitura fondoak eta Kohesio fondoa) ez dute egun edo etorkizunean Batasunaren kide izango den estatu baten BPGren %4 gainditzerik izango.

2. HELBURU KOPURUAREN MURRIZKETA

Hiru helburu (eskualde mailako bi eta giza baliabideetara bideratutako helburu horizontal bat), egungo zazpien aldean.

3. 1 ETA 2 HELBURUEN (BERRIAK) BIDEZ DIRU LAGUNTZA JASO DEZAKEEN BIZTANLERIAREN PORTZENTAIAREN MURRIZKETA

Biztanleriaren %35-40, aurreko %51aren aldean.

4. 1 HELBURUAREN LEHENTASUN NAGUSIA MANTENDUKO DA

Egitura fondoen zenbateko osoaren 2/3 inguru.

Batasunaren BPGren %75eko mugaren aplikazio zorrotza. Langabezia tasa handiko eskualdeei laguntza osagarria.

5. 2 HELBURU BERRIA

Egiturazko eragozpenak dituzten gainerako eskualdeen aldeko esku hartzeak bilduko ditu.

Aldaketa ekonomikoa jasaten ari diren eremuak, gainbehera doazen landako eremuak edo arrantzaren menpekoak nahiz arazoak dituzten hiri barrutiak barne hartuko ditu.

Ekonomia dibertsifikatuko estrategia integratu bat bultzatzeko eremu esanguratsuen kopuru mugatu bat hautatuko da, bereziki menpekotasun sektorial handia jasaten duten eskualdeak.

Diru laguntzak emateko balizko irizpideak: langabezia, industri enplegua, nekazal eta arrantza enplegua, gizarte bazterketa maila.

6. 3 HELBURUA: LAN MERKATUAREN MODERNIZAZIOA ETA ENPLEGUARI LEHENTASUNA (IRAKASKUNTZA SISTEMAK, PRESTAKUNTZA ETA ENPLEGUA)

Giza baliabideen garapena funtsezko osagai gisa.

1 eta 2 helburuetan sartu gabeko eskualdeak barne hartuko ditu.

Lau jarduera esparru: ekonomi eta gizarte aldaketekiko egokitzapena, hezkuntza sistemak eta etengabeko prestakuntza, langabeziaren aurkako politika aktiboak eta gizarte bazterketaren aurkako borroka.

7. EUROPAR BATASUNAREN EKIMENEN MURRIZKETA

Hiru alorretarako mugaketa (egungo kopuru handiagoaren aldean): mugaz gaindiko lankidetza, landako garapena eta giza baliabideak (aukera desberdintasunen aurkako borroka lan merkatuan sartzerakoan).

Emandako baliabideak Egitura fondoen %5era murriztu ahal izango dira (egungo %9aren aldean).

Ekintza berriztatzaileen eta proiektu pilotuen hobekuntza: proiektu adierazgarrietara mugatzea eta aplikazio sinplifikatu eta gardena (baliabideen %1).

8. KOHESIO FONDOA MANTENTZEA

Pertsonako BPG EBren batezbestekoaren %90 baino beheragokoa duten estatu kideak.

Proiektuak ingurugiroaren eta Europan zeharreko sareen alorrean, garraioaren azpiegiturari dagokionean.

3.000 milioi eku inguruko urteko hornidura.

9. EGITURAZKO BABESA ESTATU KIDE BERRIEI

Hasiera batean, atxikitzen den Estatu orori aplika dakioke.

Urteko laguntzaren mailakako gehiketa, BPGren %4aren mugaraino.

45.000 milioi eku inguruko baliabideak.

10. KOSTUA-ERAGINKORTASUNA ARTEKO ERLAZIOAREN HOBEKUNTZA

Epe ertainera begira. Ekonomi eta gizarte garapenerako estrategia integratuak.

Bitartekoen sinplifikatzea eta ebaluaketa nahiz kontrolaren hobekuntza.

Iturria: Ikei

Egitura fondoen oinarrizko helburua ekonomi eta gizarte kohesioa mantentzea izan da eta da, eta are gehiago izango da, herrialde hautagai berrien atxikipena eta gero, herrialde horien pertsonako errenta Europar Batasunarenaren batezbestekoaren herena baino ez baita. Fondo hauen garrantzia garapen atzeratuko eskualdeetarako (1 eta 6 helburuak), gainbeheran dauden esparruetarako (2 helburua), landa eremuetarako (5b helburua) eta arrantza sektorerako (5ª helburua) programa orokorretan islatzen da. Halaber, enpleguaren eta industri birmoldaketaren alorretan 3 eta 4 helburuak) ere ahalegin handiak egiten ari dira. Zazpi helburuak hirutara murriztuko balira Fondoen eraginkortasuna eta gardentasuna areagotuko liratekeela erabaki du Batzordeak, eta 2006. urterako 1 eta 2 helburuetan (ekonomi eta gizarte berregituraketa jasandako eremuak hartzeko birdefinituko liratekeenak) gastuak Europar Batasuneko biztanleriaren %35-40 hartzea (egungo %51ren aldean) proposatzen du.

1 helburuko eskualdeei (pertsonako barne produktu gordina EBren batezbestekoaren %75 baino baxuagoa duten eskualdeak) Egitura fondoen bi heren esleitzea proposatzen da. Horrez gain, 1 helburuko eremuetan lehiakortasuna areagotzera eta 2 helburuko eremuetan ekonomia dibertsifikatzera bideratutako programei lehentasuna ematen zaie. 1 eta 2 helburuetan sartzen ez diren eta beren hezkuntza, prestakuntza eta enplegu sistemak egokitu eta berriztatzea beharrezko duten eskualdeetarako 3. helburu berri bat sortuko da.

Egoera, hasiera batean, ez da gure lurraldearentzat faboragarria. Lehentasunak eta baliabideak 1 helburuan mantentzean, eta 2 helburuan hainbat helburu berri eta anitz sartzean, ekonomiaren dibertsifikazioa eta jarduerako estrategia integratuen burutzapena bultzatzea xede dutenak, industrian oinarrituta dauden eta pertsonako errenta ertaina duten eskualdeek, non EAE eta Gipuzkoa sartzen baitira, Batasunaren finantzaketa eskuratzeko aukera murritzagoak izango dituztela aurreikus daiteke.

Hala ere, Euskal Autonomi Erkidegoko langabezia tasa altuak (Batasuneko batezbestekoa baino jarduera tasa baxuagoak larriagotua), eskari ahula izango bide duten industri jardueretarako espezializazio produktiboarekin eta enpresa berrien eskasiarekin batera, datorren programazio aldian (2000-2006) Europar Batasunak gure lurraldeari eman beharreko laguntzak gutxienez manten ditzala eskatzeko zilegitasuna eskaintzen du.